زیره از ادویه‌های محبوب نزد ایرانیان است.
 
چکیده : از منظر طب سنتی، مزاج گرم و خشک دارد. زیره نقش مؤثری در تقویت معده و روده‌ها و کبد ایفا می‌کند ، تحلیل‌برنده و بازکننده انسداد، خشک‌کننده‌ ، لطیف‌کننده ، قابض ، اشتهاآور و بادشکن است.

تعداد کلمات 929 / تخمین زمان مطالعه 5 دقیقه

 

ترکیبات شیمیایی

  • زیره‌ سیاه‌ حاوی‌ تانن‌، موم‌، مواد رزینی‌، یک‌ روغن‌ ثابت‌ سبزرنگ‌، موسیلاژ، مواد قندی‌، مواد ازته‌ و اسانس‌ که‌ شامل‌ دی‌هیدروکاروئول‌، نوعی‌ ترپن‌ به‌نام‌کارون‌ و دونوع‌ ستن‌ می‌باشد.

  • قسمت‌ مورد استفاده‌ داروی‌ زیره‌ سیاه‌ میوه‌ آن‌ است‌ که‌ در تیره‌ ماه‌ سال‌ دوم‌ با قطع‌ کامل‌ گیاه‌ صورت‌ می‌گیرد و می‌گذارند تا برسد.


خواص‌ و اثرات‌ دارویی‌

  • طبع‌ زیره‌ سیاه‌ خیلی‌ گرم‌ و خشک‌ است‌.

  •  زیره غنی از املاح معدنی همچون آهن، مس، کلسیم، پتاسیم، منگنز و منیزیم است. مصرف مس و آهن برای تولید گلبول های قرمز خون ضروری است و زیره از این نظر غذایی مناسبی است. به علاوه می توان انواع ویتامین های ضروری همچون a، e، c را از این چاشنی گیاهی مفید دریافت کرد.

  • دانه های زیره منبع غنی از آهن است که می تواند برای درمان کم خونی استفاده شود. مشکل کم خونی همواره معضلی برای زنان و کودکان بوده که باعث می شود سطح هموگلوبین خون کاهش پیدا کند. اضافه کردن این ماده به ترکیبات غذایی روزانه در جلوگیری از پیشرفت این بیماری موثر است.
خاصیت هورمونى و ضد عفونى کننده و قدرت میکرب کشى دارد ، زیره داراى انواع مختلف به رنگهاى سیاه ، سبز، صورتى ، زرد و قهوه اى و سفید خاکسترى است.
بذر آن بیضى دراز است و همگى داراى یک اسانس روغنى فرار مخلوط از چند ترکیب دارویى و مواد موثره بوده و همراه آن مقدارى تانن - رزین - صمغ و نوعى الکل و ترکیبات کوچک ازت دار است . اروپاییان زیره را مانند ادویه به غذا می زنند و پنیر را با آن خوشبو و حفظ مى نمایند و یک نوع نان با آن مى پزند و اعراب بذر زیره را با عسل و فلفل مخلوط کرده ، معجونى جهت تقویت قوه باه(جنسی) درست مى کنند. میوه آن استعمال داخلى دارد و هم خارجى - بادشکن و جمع کننده رطوبت است ، مقوى معده - امعاء کبد بوده ، اشتها را تحریک مى کند. جلوى سکسکه را میگیرد، ورم طحال و اسهال را معالجه مى کند.
به علت داشتن هورمون جنسى ، شهوت را بر مى انگیزد و شیر مادران را زیاد مى کند. عادت ماهانه زنان را باز مى کند و به موقع آنرا بند مى آورد. عرق را زیاد مى کند و بوى بد آنرا برطرف مى سازد. پرندگان مخصوصا کبوتر به بوى دانه سیاه آن علاقمندند و اگر آنرا در لانه کبوتر بگذارید، زود مانوس شده و هر کبوترى که بوى آنرا بشنود، به سوى لانه مى آید و از آن گریزانند. اگر آب خیسانده زیره را به چوب بمالید، موریانه نخواهد خورد و اگر آنرا بر بدن بمالید، شپش در لباس رشد نخواهد کرد.
 

زیره و زیبایی

شستشو با آب خیسانده یا جوشانده زیره رنگ چهره را باز و آنرا نورانى مى نماید.
زیره را با ماسک زیبایى روى صورت بنیدازید و یا با ماست مخلوط کرده ، به صورت بمالید و لطافت و نرمى آنرا کمی بعد مشاهده فرمایید.
 

 مخلوط زیره با مواد دیگر

مضمضه جوشانده ی زیره درد دندان را ساکت مى کند. نوشیدن خیسانده آن در سرکه جهت تنگ نفس و خفقان نافع است .
ضماد آن با آرد باقلا ورمها را از بین مى برد
 - مخلوط آن با عسل شهوت را زیاد و مخلوط با سرکه آنرا کم مى کند .
اگر زیره را با غذاهاى گوشتى بپزید از ضررهای گوشت کاسته و غذاى گوارایى خواهید خورد.
زیره قاطع بلغم و درمان رعشه و لقوه است.
 

خوب است بدانید

-زیاده روى در خوردن آن ترشح تیروئید را زیاد مى کند و باعث لاغرى و زردى رخسار مى شود
 - زیره بدن را گرم و به هضم غذا کمک مى نماید و نفخ آنرا برطرف مى کند ، مخصوصا اگر این نفخ به علت پیرى و سردى مزاج باشد.
-براى جلوگیرى از خون دماغ مى توانید بینى را از آب مطبوخ زیره پر کنید و پره هاى آنرا با دو انگشت گرفته بگذارید مدتى بماند.
 - چکاندن آب مطبوخ زیره در چشم ، قرمزى آنرا برطرف مى کند و مانع خونریزى شده ، از چسبندگى پلکها جلوگیرى مى نماید و ورم ملتحمه چشم را فرو مى نشاند.
-اگر می‌خواهید از زیره برای قطع آبریزش دهان استفاده کنید، باید زیره را با نمک بجوید و آب آن را قورت دهید. حتی ساییدن زیره همراه با سرکه و بو کردن یا فتلیه کردن آن در بینی، خون‌ریزی بینی را قطع می‌کند. اگر زیره را در سرکه خیس کنید و بعد در آفتاب خشک کنید و بکوبید، ویار خاک خوردن را در زنان باردار از بین می‌برد. اگر جوشانده زیره و آویشن را در دهان بگردانید، نقش موثری در تسکین دندان‌درد دارد.
 

در مصرف زیره زیاده روی نکنید

زیره تاثیر بسزایی روی ترشحات هورمون تیروئید دارد و باعث افزایش میزان ترشحات می‌شود. بنابراین برای افرادی که از بیماری کم‌کاری تیروئید رنج می‌برند بسیار مفید است. اما افرادی که لاغر هستند و تیروئید دارند نباید در مصرف آن زیاده‌روی کنند، زیرا دچار پرکاری تیروئید می‌شوند. به طور کل زیره به هضم غذا کمک می‌کند و تشنج و لرزش‌ها را از بین می‌برد، اما باید به مقدار مناسب مصرف شود.
 

خواص متضاد زیره

زیره خواص متضادی دارد، هم یبوست را درمان می‌کند، هم اسهال را. هم عادت ماهیانه را قطع می‌کند و هم آن را زیاد می‌کند. می‌تواند میل جنسی را کم یا زیاد کند، اما برای اینکه خاصیت دوتایی داشته باشد باید با ماده دیگری ترکیب شود که آن خاصیت را تقویت کند.
 
منبع : برگرفته از آکاایران / بوعلی
 

بیشتر بخوانید :
خواص دارویی گیاهِ زیره سبز
زیره کوهی
زیره سبز ( Cumin Seed )
زیره سیاه